Otyłość przestała być kwestią estetyki – to choroba przewlekła, która coraz częściej dotyka najmłodszych. Światowa Organizacja Zdrowia uznała ją za jedno z największych wyzwań zdrowia publicznego XXI wieku. W Polsce, podobnie jak w innych krajach rozwiniętych, liczba dzieci z nadmierną masą ciała wzrasta w alarmującym tempie, co grozi pogorszeniem jakości życia całego pokolenia.
Niepokojące dane i trendy
Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że w Polsce problem nadwagi i otyłości dotyczy już około 30% dzieci w wieku szkolnym. W grupie nastolatków odsetek ten zbliża się do 25%, a wśród najmłodszych – uczniów klas I–III – niemal co piąte dziecko ma zbyt wysoką masę ciała. W ostatnich 20 latach liczba dzieci z otyłością potroiła się. Zjawisko to nie jest jedynie konsekwencją złych nawyków żywieniowych – ma charakter złożony i społecznie uwarunkowany.
Pandemia COVID-19 dodatkowo pogłębiła problem. Ograniczenie aktywności fizycznej, nauka zdalna i wzrost czasu spędzanego przed ekranami doprowadziły do spadku kondycji fizycznej dzieci. Raport WHO z 2024 roku wskazuje, że polskie dzieci należą do najmniej aktywnych w Europie – mniej niż co trzecie spełnia zalecenia dotyczące codziennego ruchu.
Diagnoza sytuacji – więcej niż kwestia diety
Otyłość wśród dzieci i młodzieży to wynik współdziałania wielu czynników. Kluczową rolę odgrywa styl życia – dieta bogata w cukry proste, produkty wysokoprzetworzone, słodzone napoje i fast foody. Ale problem zaczyna się znacznie wcześniej: w domu, w szkole, w przestrzeni społecznej. Brak czasu rodziców, presja marketingu żywnościowego, niewystarczająca edukacja żywieniowa i ograniczony dostęp do zdrowych posiłków w szkołach tworzą środowisko sprzyjające nadwadze.
Coraz większe znaczenie mają również czynniki psychologiczne. Stres szkolny, niska samoocena i problemy emocjonalne często prowadzą do kompulsywnego jedzenia. Otyłość z kolei nasila izolację społeczną i pogłębia problemy psychiczne, tworząc błędne koło trudne do przerwania.
Recepta na zmianę – zdrowie zaczyna się od świadomości
Zwalczanie otyłości wymaga współpracy wielu środowisk – medycznych, edukacyjnych, samorządowych i rodzinnych. Kluczowa jest wczesna profilaktyka, oparta na edukacji zdrowotnej i budowaniu pozytywnych nawyków żywieniowych już w przedszkolu. Szkoły powinny nie tylko uczyć o zdrowiu, ale także je wspierać – oferując zdrowe posiłki, wprowadzając obowiązkowe zajęcia ruchowe i promując aktywność na świeżym powietrzu.
Rodzice odgrywają w tym procesie najważniejszą rolę. To oni kształtują pierwsze wzorce zachowań żywieniowych i decydują o tym, jak dzieci spędzają wolny czas. Konieczne jest również ograniczenie reklamy produktów niezdrowych skierowanej do najmłodszych oraz poprawa dostępności zdrowych produktów spożywczych, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.
Ważnym elementem walki z otyłością jest wsparcie systemowe – m.in. programy bezpłatnych badań przesiewowych, poradnictwo dietetyczne finansowane przez NFZ oraz szkolenia dla nauczycieli i rodziców. Przykładem skutecznych działań mogą być lokalne inicjatywy samorządowe promujące sport, zdrowe jedzenie i profilaktykę chorób cywilizacyjnych.
Zdrowa przyszłość – wspólny obowiązek
Otyłość dziecięca to nie problem jednostki, lecz całego społeczeństwa. Jeśli nie zostanie powstrzymana, doprowadzi do wzrostu liczby chorób przewlekłych – cukrzycy typu 2, nadciśnienia, chorób serca – i obniżenia średniej długości życia. Zmiana wymaga wspólnego wysiłku, ale jest możliwa.
Inwestując w edukację zdrowotną, aktywność fizyczną i wsparcie rodzin, inwestujemy w przyszłość. Otyłość nie jest wyrokiem – jest chorobą, którą można skutecznie leczyć i której można zapobiegać. Warunkiem jest świadomość, konsekwencja i solidarność pokoleń w trosce o zdrowie najmłodszych.
/wp/
Foto: Youtube.com/zrzut z ekranu
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO1.
—
Dom Edukacji Medialnej (DEM) to projekt, który został sfinansowany ze środków pochodzących z budżetu państwa (Ministerstwo Edukacji i Nauki) w ramach programu pn. „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania”. W Domu Edukacji Medialnej odbywają się m.in. spotkania edukacyjne z udziałem młodych ludzi. W ramach funkcjonującego mini-studia nagraniowego są tworzone filmy o charakterze edukacyjnym oraz odbywają się spotkania i wywiady z gośćmi specjalnymi o tematyce edukacyjnej, patriotycznej, historycznej, medialnej i społecznej.
