Patriotyzm i znajomość historii to fundamenty tożsamości narodowej. Współczesna młodzież żyje jednak w świecie szybkich bodźców, globalnych trendów i silnego wpływu popkultury. Dlatego pytanie, jak skutecznie i atrakcyjnie przekazywać młodym ludziom wartości patriotyczne oraz wiedzę o historii Polski, nie jest już tylko wyzwaniem edukacyjnym – to zadanie kulturowe i komunikacyjne.
Odchodzenie od patosu – bliskość, emocje, autentyczność
Młodzi nie szukają dziś pomników, lecz historii ludzi. Przemawia do nich codzienność, emocje, wybory moralne bohaterów, a nie tylko daty i rocznice. Dobrą praktyką jest opowiadanie historii przez pryzmat losów konkretnych osób – rówieśników, powstańców, sportowców, naukowców, którzy walczyli, tworzyli lub cierpieli dla Polski.
Według raportu CBOS „Postawy patriotyczne młodzieży szkolnej” (2021), 73% uczniów szkół średnich uważa się za patriotów, jednak patriotyzm ten coraz częściej przybiera postać „nowoczesną” – opartą na trosce o środowisko, aktywności obywatelskiej i lokalnej tożsamości, a nie tylko na symbolach czy historii militarnej.
Nowe technologie i media – historia w formacie TikToka
Tradycyjne lekcje historii często przegrywają z YouTubem i Instagramem. Dlatego warto korzystać z tych samych narzędzi – tworzyć atrakcyjne treści wideo, podcasty, memy, infografiki. Przykłady? Kanał „Historia bez cenzury” czy „Mitologia współczesna” to dowód, że można mówić o historii z humorem, bez uproszczeń i przyciągnąć miliony młodych widzów.
Badania NASK (2022) wskazują, że młodzież spędza średnio ponad 4 godziny dziennie w internecie, z czego większość na treściach wideo i mediach społecznościowych. To tam trzeba opowiadać o Polsce i jej przeszłości.
Gry, escape roomy, rekonstrukcje – historia jako przygoda
Coraz większą popularnością cieszą się gry planszowe i komputerowe oparte na polskiej historii – np. „This War of Mine”, „Gra szyfrów”, „War on Terror”. Wirtualna rekonstrukcja wydarzeń, możliwość „wejścia w buty” historycznych postaci czy eksplorowanie wydarzeń z perspektywy gracza – to skuteczny sposób na wciągnięcie młodych w przeszłość.
Według raportu Instytutu Stratpoints (2023), aż 68% uczniów szkół ponadpodstawowych deklaruje, że udział w grach edukacyjnych lub rekonstrukcjach historycznych zwiększył ich zainteresowanie historią Polski.
Patriotyzm codzienny – nie tylko od święta
Nowoczesny patriotyzm to nie tylko uczestnictwo w uroczystościach rocznicowych, ale również działania lokalne: wolontariat, pomoc seniorom, troska o język, środowisko, dbałość o wspólne dobro. To także znajomość i promowanie lokalnych bohaterów, miejsc pamięci czy kultury regionu.
Młodzi potrzebują pokazania, że patriotyzm to także aktywizm, zaangażowanie i działanie – nie tylko celebrowanie.
Czy to możliwe? Tak – pod warunkiem, że zmienimy język i narzędzia
Nie musimy rezygnować z trudnych tematów czy ważnych dat. Ale musimy je przekazywać inaczej – językiem współczesnej kultury, w sposób interaktywny i autentyczny. Patriotyzm nie jest anachronizmem – jest żywym wyborem. I może być atrakcyjny, jeśli przestaniemy go wtłaczać w formuły, które młodym nic nie mówią.
/pk-p/
Foto: zrzut z ekranu/Youtube.com
—
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO1.
—
Dom Edukacji Medialnej (DEM) to projekt, który został sfinansowany ze środków pochodzących z budżetu państwa (Ministerstwo Edukacji i Nauki) w ramach programu pn. „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania”. W Domu Edukacji Medialnej odbywają się m.in. spotkania edukacyjne z udziałem młodych ludzi. W ramach funkcjonującego mini-studia nagraniowego są tworzone filmy o charakterze edukacyjnym oraz odbywają się spotkania i wywiady z gośćmi specjalnymi o tematyce edukacyjnej, patriotycznej, historycznej, medialnej i społecznej.
